Juichen...

Gaaf…, dat was het, de redding van de 33 mijnwerkers. Een afschuwelijke ervaring moet het zijn geweest. Opgesloten zitten onder de grond op meer dan 600 meter diepte en de eerste weken zelfs geen contact met de buitenwereld. Daarna het contact en het bericht dat je er nog heel lang moet vastzitten.

Uiteindelijk kom je dan boven de grond, met een zonnebril omdat het licht te sterk is. Je geliefden en je vrienden staan je met gejuich op te wachten. Via TV schermen overal ter wereld is de reddingsoperatie live te volgen. En ook daar is gejuich en een zucht van opluchting te horen. In de straten van de Chileense steden staan mensen elkaar in files te verdringen en bij elke geredde mijnwerker wordt er luid getoeterd en gefeest.

In Psalm 96 staat dat hemel en aarde juichen. Ze juichen omdat God er aan komt. Nee, het is niet God die gered wordt en uit de grond opgetild. Toch heeft zijn komst met redding te maken. Redding van mensen.

Niet uit de grond…, o nee? Jezus hield van de psalmen en vervulde ze. Hij was de komende God die alles met redding te maken had. Afgedaald in een graf, een graf uitgehouwen in een rotswand. Opgesloten. Ten dode opgeschreven, meer nog, verschrikkelijk dood.

Drie dagen opgesloten in de dood. Verloren en onbereikbaar. Niet te redden. Tot de leerlingen en de vrouwen op Paasochtend een geopend graf vinden.

Ons graf is geen onbereikbare plaats voor God. Het leven waarin je jezelf soms levend begraven kunt voelen is niet onbereikbaar voor God. We zijn niet veroordeeld om daar altijd te blijven. Het ondermaanse is opengebroken. Er is een weg naar boven. Er is een reddingscapsule waar je in moet stappen. Zo nauwsluitend om je heen dat je samenvalt met de capsule. Alleen zo kom je dit leven te boven.

Ahum, beetje meditatief, vind je niet?!

Maar wel gaaf, toch?!

Jezus: ‘Zo zal er vreugde zijn in de hemel over de redding van elke zondaar’ (Lukas 15:7).

Mijn 'bekering' - de vergeten dimensie - de toekomst van de kerk

Wat is het meest belangrijke moment in het leven met God tot nu toe geweest? Een vraag die ik mezelf stelde in de derde preek over het thema Leven met God (aan de hand van Exodus 33).

Ik denk dat ik zo'n 23 jaar was en bezig met mijn opleiding in Kampen. Het boek Desiring God van John Piper ontdekte mij aan een voor mij totaal nieuwe dimensie in geloven: leven met God is mooi en om van te genieten.

Raar eigenlijk als ik er op terugkijk. Was geloven daarvoor dan niet fijn? Zo sterk is het ook weer niet. Maar daarvoor werd mijn geloof door heel andere dingen getypeerd. Een oppassend leven, een scherpe blik op de manier van leven van anderen (kritisch!), trouw zijn in de betrokkenheid bij de kerk, ernstig werk maken van het christelijke leven. Het was vooral een met name serieus gebeuren, dat geloven en naar de kerk gaan.

Vreugde en genieten hadden in mijn beleving maar een zeer beperkte plek.

Ik werd geacht in de waarheid van de bijbel en de betrouwbaarheid van de belijdenis te geloven.

Weinig aandacht was er voor de affectieve kant. Dat wat er met je gebeurde en wat het met je deed. Dat liet ruimte voor een betrouwbaar christenleven, zoals het hoorde, zonder dat het hart er bij was.

Natuurlijk was dat niet zo bedoeld. En toch.... Recent vroeg ik een gereformeerd christen wat er zo aantrekkelijk/mooi is aan het leven met God. De 70+ er antwoordde: daar gaat het helemaal niet om. Het gaat er om dat je voor God leeft. Een opvallend antwoord. Het leven met God had volgens hem vooral te maken met de dingen die ik hierboven beschreef. Naadloos!

De vreugde zal er best zijn bij mensen van die generatie, maar ik hoor of zie het zo weinig. Het heeft een rol maar meer aan de rand. De kracht van de insteek van Piper vind ik juist dat hij vreugde als horend bij het centrum poneert. Door te genieten van God geef je Hem de eer. En in het genieten komt dat hele leven (met ethische keuzes) vanzelf van de grond. Maar dan is het hart, het gevoel, de binnenkant er wel helemaal bij. Vreugde dus in het centrum en niet aan de rand als bijeffect.

Precies deze dingen kom ik tegen in het nieuwste boek van Aad Kamsteeg De kerk die leeft.

Een feest van herkenning! De schrijvers uit de puriteinse traditie en hedendaagse mensen als Piper, Keller, etc. hebben op hem (en inmiddels meerdere jaren ook op mij) een buitengewoon verfrissende en vernieuwende invloed gehad.

Jarenlang is met argwaan omgegaan met de gevoelsmatige kant van het geloof. Het gevoel zou een terrein zijn waar de duivel makkelijk voet aan de grond krijgt. Makkelijker dan in het heldere verstand. Principieel vind ik dat een misvatting. Het hele wezen van een mens -gevoel, verstand en de wil- zijn kwetsbaar en ontvankelijk voor een scheve schaats. De gedachte dat het gevoel kwetsbaarder zou zijn is in zich een voorbeeld van zo'n scheve schaats.

Ik sta er van te kijken hoeveel mensen met grote vreugde en vaak ook ontroering reageren op het evangelie van puur genade en de vreugde over en vervulling in God.

Ik sta er tegelijk van te kijken hoeveel collega's die dimensie laten liggen. Veel preken eindigen helaas in een morele toepassing. Tegenwoordig woon ik regelmatig de dienst bij vanuit de kerkbank en ik hoor zelf - en ik hoor natijd van mede kerkgangers - hoe dat soort preken mensen onaangeraakt laat. Als zelfs een tekst als Psalm 139 eindigt in een morele les dat we standvastig moeten blijven opkomen voor de beschermwaardigheid van het leven..., dan ga je volgens mij volledig voorbij aan de dimensie van verwondering en genieten en aanbidding. Psalm 139 is geen moreel betoog over een noodzakelijke houding in deze 'paarse' samenleving. Het is een lied dat je wil meenemen in verwondering en diepe vervulling vanwege Gods liefdevolle, gedetailleerde betrokkenheid op je leven.

Voor mij zijn deze ontdekkingen zo fundamenteel dat ik durf te stellen dat de toekomst van de kerk mede bepaalt gaat worden door de mate van verwondering, vreugde en aanbidding van God.

Laat het niet gebeuren...

Elk jaar tijdens de EMA valt mij weer op hoe ongelooflijk mooi de bijbel is en in elkaar zit. De nadruk van The Proclamation Trust op de kracht van het woord van God is een verademing. Puur bijbel, ontdaan van alle kerkelijkheid, confessionalisme en regelzucht.

Toch vroeg ik mij de afgelopen jaren steeds meer af wat de rol van de Geest is in het denken van The Proclamation Trust (PT). Op het laatste congres in juni bekenden ze kleur. Het ging over 'spirit filled ministry.

PT staat open voor het werk van de Geest; dat kan natuurlijk ook niet anders als je het woord van God serieus neemt. Toch bleek PT erg voorzichtig als het gaat om bijzondere gaven als profetie en genezing. PT toonde lef door Wayne Grudem (van New Wine) uit te nodigen en in een 1 op 1 discussie aan het woord te laten. De gesprekspartner van Wayne Grudem wilde helemaal niets weten van bijzondere gaven van de Geest na de tijd van de apostelen. Die gaven hoorden bij de eerste tijd van de christelijke kerk. In mijn optiek goochelde hij echter met teksten die toch wel echt iets anders zeggen.

Met name het slot van deze discussie was indrukwekkend. De gesprekspartners bleken lijnrecht tegenover elkaar te staan op het onderhavige onderwerp. Nader tot elkaar kwamen ze niet. Tot slot kregen ze nog de ruimte voor een 'final word'. Wayne Grudem zei nog een paar mooie dingen. Zijn gesprekspartner (nog steeds weet ik zijn naam niet) zei, terwijl hij Wayne de hand reikte: we verschillen fors van mening en ik denk dat je er grondig naast zit, maar over de kern - de redding in Jezus - zijn we het roerend eens. Laat het daarom niet gebeuren dat wij door onze manier van discussiëren mensen van God vervreemden of wegstoten.

Wat een wijze en mooie woorden. Naar mijn overtuiging zouden we ons in NL bij het voeren van onze discussies in christelijke kring daar meer bewust van moeten zijn; inclusief de discussies met betrekking tot New Wine.

Het zou toch verschrikkelijk zijn wanneer we zoekende mensen van hun weg naar het Leven af helpen.

Geloofsopvoeding geslaagd...?!

Toos houdt van zingen. Ze kan het daarbij niet laten te dansen. Ook dat kan ze goed. Prachtig om te naar te kijken en te luisteren.

Soms moet je moeite doen te verstaan wat ze zingt. Ze 'schrijft' regelmatig haar eigen teksten of varieert er lustig op los. Of ze heeft niet helemaal goed verstaan hoe het origineel was.

In een van de liedjes van K3 kom je dit refrein tegen:

Mama se mama sa, Mama saca boom ba
Mama se mama sa, Mama saca boom ba
Zing je mee allemaal
In een keigekke taal

De laatste twee regels zingt Toos als:

ga je mee allemaal

naar de kerk allemaal

Geweldig toch?!

Mooie gedachte trouwens om een gewoon seculier liedje een wending te geven die over God gaat. Of mooi om te bedenken dat het vrolijke, springende, dansende en onbevangene van een kind kennelijk met de kerk verbonden wordt. Ik zie het voor me hoe het fruitige en sappige van K3 een kerkdienst stempelt. De blijdschap, het spontane springt er vanaf.

Ahum, ik probeer het me voor te stellen maar het lukt bijna niet. Kerk en kerkdienst zijn zo geprogrammeerd en gestileerd dat het eerder een ernstige bijeenkomst is dan een bijeenkomst vol vreugde. Oppassendheid en serieusiteit lijken betere typeringen.

Vanmorgen zat ik in de kerk naar een leespreek te luisteren over de karmel-episode onder leiding van Elia (1Koningen 18). Het ging over de noodzaak om te kiezen. De klem en ernst om toch vooral de goede keuze te maken was voelbaar. Tegelijk miste ik het blijde, opluchtende en sprankelende van de genadige God. Het aantrekkelijke van kiezen voor Hem. Een belangrijke vraag bij dit gedeelte is volgens mij hoe het toch kan dat 'deze wereld' ons zo vaak meer lijkt te bieden (vruchtbaarder lijkt) dan de God van de bijbel? Het komt mij zo voor dat het vieren van en de vreugde over zo'n God die ons laat ontsnappen meer tot uitdrukking moet komen. Niet alleen in de dienst van vanmorgen maar in heel de manier waarop je kerk bent. Dan komt ook meer uit de verf dat het leven met God eindeloos genieten is.

Dan nodig je mensen uit: ' ga je mee allemaal, naar de kerk allemaal'.

Hoe zat dat ook al weer: 'uit de mond van kinderen hebt u zich sterkte gegrondvest'.

De harde kerk

Vandaag las ik een analyse van de GKv. Geschreven door een buitenstaander. In drie punten (treffend...). De GKv zijn sterk gedisciplineerd. Daarnaast rationeel georiënteerd: er is een grote voorliefde voor transparante procedures, logische constructies en conclusies. Tot slot is een dergelijke kerk onbedoeld vaak ook een harde kerk. Vanuit de discipline en de rationaliteit komt die laatste haast als vanzelf voort. Er is dan meer aandacht voor het geheel van de kerk en de grote doelen van een kerk en minder aandacht voor de mensen van de kerk.

Deze typeringen werken ver door in gedachtevorming, omgang met elkaar, etc. Wanneer er een eenduidig systeem is van vragen en antwoorden; een systeem dat aan iedereen middels woorden uit te leggen is..., dan is er geen ruimte voor variatie. Voordeel van een dergelijk systeem is dat iedereen hetzelfde pad loopt. En dat zij die dat pad niet (willen) lopen buiten de boot vallen of er uit worden gezet. Ergens schept het veel duidelijkheid.

De vraag is ondertussen wel of het recht doet aan de grote verscheidenheid van het leven. Niet om al die verscheidenheid goed te keuren. De kerk mag gerust (en moet dat soms ook) een kritische rol vervullen in demaatschappij. Gods goede nieuws staat immers haaks op het leven. Maar recht doen aan de verscheidenheid kan ook door als kerk een veilige plaats te bieden aan mensen, hoe ze ook zijn. Mensen opzoeken daar waar ze zitten. Mensen de ruimte voor een groeiproces 'aanbieden'.

De manier van kerkzijn zoals die lange tijd in de GKv functioneerde kan in deze tijd niet meer. Was de kerk voorheen een robuuste oceaanstomer, nu varen we op vlotjes die we steeds provisorisch moeten repareren. Het eenduidige systeem hebben we losgelaten. Het is nog maar de vraag of dat erg is. Tegelijk is het van levensbelang onderling verbonden te blijven. Dat gaat kennelijk niet meer via zo'n eenduidig systeem. Maar hoe dan wel?

Van cruciaal belang is het bewaken van de liefdevolle omgang met elkaar. Samen luisteren naar de bron van ons geloof. Begrip opbrengen voor de ander die andere dingen beluistert uit dezelfde Schrift. De ander die net zo eerbiedig als jou luistert naar die woorden van God.

Daarnaast een dieper besef van zonde. Dat is niet echt populair, maar wel nodig. Besef van zonde individueel laat je nuchterder naar jezelf kijken, minder trots en meer nederig. Besef van zonde maakt dat je pas op de plaats maakt omdat de volmaakte kerk hier niet te realiseren is.

Tot slot is het wezenlijk om te leven in de stijl van het koninkrijk. Wat dat is? Kijk naar het leven van Jezus. Voorbeeld: hij waste zijn leerlingen niet de oren maar de voeten.

Waarom raakte mij dit artikel? Omdat ik zelf steeds meer ontdek hoe belangrijk het open en respectvol gesprek is: dat opent namelijk perspectief omdat je veel meer deelt met de ander dan je aanvankelijk dacht/voelde. En daarnaast hoe veranderd de tijd is waarin we leven en dat een kerk daarin wel moet meeveranderen, zonder dat dat verlies is.Het eenduidige systeem van de GKv brokkelt af, en dat betekent tegelijk een afbrokkelen van een te grote nadruk op de buitenkant. De verbondenheid die lange tijd ervaren werd zat 'm nogal eens in de dingen die je samen deed en waar je samen voor streed. Het is nu zaak alert te zijn en te blijven op de verbondenheid op zielsniveau. Verbondenheid in Jezus. Het is mijn vurig verlangen dat we daar als kerken meer in gaan groeien. De harde kerk zal dan worden een gemeenschap rondom de harde kern: het leven door en uit genade van Jezus.

Nederlander in hart en nieren...

Nog maar kort in Twente en ik las een waardevol artikel in de Twentse Courant Tubantia. Het was een analyse van de laatste verkiezingen. De kop luidde: Nederland kiest voor zichzelf. de waarneming van de auteur was dat de VVD en de PVV veel hebben gewonnen. Daarin tekent zich af dat Nederland kiest voor zijn portemonnee en tegen de allochtonen (oftewel, veiligstellen van eigen nationaliteit). De auteur ziet achter deze ontwikkeling angst. Mensen zijn bang om te moeten inleveren. Hypotheekrenteaftrek is een heilig huisje geworden. Op basis van angst geld te moeten inleveren en met minder te moeten rondkomen zijn mensen gaan stemmen. Aan de andere kant heeft Wilders slim ingespeeld op de angst voor buitenlanders en de islam. Die angst is de tweede pilaar onder de stelling dat Nederland vooral voor zichzelf heeft gekozen.

Vlak nadat ik dat artikel had gelezen vertelde Annemarie mij een schokkend verhaal uit een boek dat zij aan het lezen was. Ergens in Azië leefde een gezin waarvan een van de kinderen er erg slecht uit zag. Het viel op omdat de andere kinderen er duidelijk beter uit zagen. Op de vraag of dat ene kind een ziekte had zeiden de ouders: 'nee, wij kunnen niet al onze kinderen van genoeg eten voorzien en hebben daarom moeten kiezen wie we geen eten meer zouden geven. We hebben moeten kiezen voor het laten sterven van een van de kinderen ten gunste van de anderen...'.

Met stomheid was ik geslagen. Hoe is het in de wereld mogelijk?!?

Tot mijn schande realiseer ik mij hoe royaal wij het hebben in ons gezin en hoeveel euro's er vanwege onze verhuizing er door zijn gegaan. Tot mijn schaamte zie ik een land waarin mensen vooral voor zichzelf hebben gekozen, omdat ze niet zonder die serre kunnen, omdat ze geen allochtoon als buren willen hebben, omdat ze liever 3 dan 2 keer per jaar op vakantie gaan.

Het schokt mij dat er partijen in Nederland zijn die ontwikkelingshulp vanwege de economische crisis willen halveren. Wat is barmhartigheid soms ver te zoeken.

De enige manier om hier iets aan te doen is bij jezelf te beginnen. En om eerlijk te zijn vind ik dat lastig genoeg. Geven aan goede doelen vind ik prima, maar ik vind het lastig als het in mijn eigen vlees snijdt. Als ik dingen moet laten of wensen moet laten vallen ten gunste van gezinnen zoals net beschreven. Ik ben ergens gewoon Nederlander in hart en nieren. En dat zeg ik nu even niet met trots.

De droom van Nederland